Kaal hoeft niet

Na de eerste haar-transplantatie is hij meteen uitgegaan. Het idee dat onder zijn toepet binnenkort weer eigen haar zou groeien moest gevierd worden. Nu, bij de derde en voorlopig laatste transplantatie volgt hij het advies van de arts op: de eerste dagen rustig houden. Aad Kromhout, 26 jaar, heeft een groen operatiepak aan. Bovenop zijn hoofd zijn tussen de bruine korstjes, die de plaatsen van de laatste transplantatie aangeven, tachtig rondjes aangestipt. Die worden er straks uitgesneden en opgevuld met tachtig rondjes die in twee rijen uit de huid op het achterhoofd worden gehaald. ledere vrijdag worden er in het Haartransplantatiecentrum Rotterdam, gevestigd aan de Heemraadssingel, twee of drie haartransplantaties verricht. door de Belgische dermatologisch chirurg Silvain Konings. Kaalheid. Wat weten we ervan. Je plaagt er je vader mee of je 'duidt er iemand mee aan: "Weet je wel, die kale". Maar als je kaal bent, is het een ander verhaal. Zeker als je jong bent, of als kaalheid een gevolg van een ziekte is of bijverschijnsel van medicijnen of bestraling. "Er, mee leren leven" is dan makkelijk gezegd. Terwijl Aad Kromhout klaar gemaakt wordt voor de operatie zit een verdieping lager Rob van 28 in een kamertje met zijn hond te wachten tot zijn toupet gewassen en gekruld is. Zijn minieme randje haar onderaan een glimmend schedel is gepermanent. Rob is al zeven jaar kaal. "Zelf had ik er geen problemen mee", zegt hij, "maar mijn omgeving begon het me aan te praten. Iedere keer was het "joh, wat word je kaal". Ik kreeg er genoeg van en ben in 1975 hier naar toe gekomen. In de krant had ik gelezen dat Theo Zantman in Wenen het wereldkampioenschap haarwerk had gewonnen. Vanaf die tijd " draag ik een toupet. Niemand zeurt nu over mijn uiterlijk." In een ander kamertje zit een oudere vrouw sokken te breien: haar pruik krijgt de 2-wekelijkse opknapbeurt. Haar roze schedel komt door de dunne grijze haartjes heen. "Ik heb een schildklierafwijking. Daarom groeien mijn haren niet. Ik heb een tijdje zo gelopen, maar iedere keer kreeg ik van vrienden en kennissen te horen dat ik 'er zo uit zag. Dan moest je of uit gaan leggen hoe dat kwam, of je wordt er krlegelig van. Ik heb een pruik genomen. IJdelheid? Hoe komt u erbij. Mensen dragen toch ook een kunstgebit, ook al eten ze niet. Je wilt er toch een beetje redelijk uitzien?" Helemaal beneden worden de pruiken en toupets gewassen en eventueel gekruld. Een vochtig rondje haar heet "meneer De Jong, die gewassen moet worden" bij de werkneemsters van het instituut. Een pruik op een standaard is "mevrouw Jansen, 'die een permanent krijgt." Haarloos wachten de eigenaars boven in hun kamertje. Koffie, muziekje. Als ze het pand op de Heemraadssingel verlaten lijken ze op Robert Long. Een 'kerngezonde oudere dame. Zelfvertrouwen straalt van ze af.

Terug naar Aad Kromhout. Het vervelendste gedeelte, van de operatie is begonnen: de prikken Jan de plaatselijke verdoving. Terwijl de Belgische dermatologisch chirurg Silvain Konings Jiem de prikken geeft, spreekt verpleegster Camien Muller hem moed in. Een nat washandje op zijn pols, langs zijn gezicht. Een grapje. Aad is gespannen, zegt tegen HW-fotograaf Ben Wind: "Wat een hoopkrulletjes heb jij. Het is eigenlijk heel vervelend voor mij om naar je te moeten kijken." Waarom hij dan een transplantatie 'ondergaat? "Vanaf mijn 22ste wordt het haar bovenop mijn hoofd steeds dunner. Ik kreeg hele inhammen. Kreeg er een minderwaardigheidscomplex van. Ik houd van leuk gekleed ' gaan, en daar hoort een leuk koppie haar bij. Een toupet is niks voor mij. Mijn hoofd bleek geschikt voor haartransplantatie. Daar heb ik een hele tijd over nagedacht, maar ik ben blij dat ik er toe besloten heb." . Niet iedereen is er geschikt voor. In de eerste plaats moet de kaalheid natuurlijk zijn (b.v. erfelijk) of veroorzaakt door mechanische beschadiging (b.v. brandwonden). De kale oppervlakte mag niet te groot zijn, en het achterhoofd, waar de stukjes behaarde huid uit worden gehaald, goed behaard. "Bij mensen met een hoge haarinplant, de kale nekkies met te weinig materiaal, doen we het niet," zegt Theo Zantman, eigenaar en directeur van het haarcentrum. We zeggen die mensen, dat het niet mooi wordt en ze beter een haarprothese kunnen nemen. Soms komt dat zo hard aan dat wordt gehuild. Maar ik vind, flat een haartransplantatie ook esthetisch en artistiek verantwoord moet zijn." Na de verdoving krijgt Aad een fysiologische zoutoplossing ingespoten om de huid op zijn achterhoofd en boven zijn oren strak te trekken. Het komt eruit te zien als een dikke sponzige laag. Alles is klaar om de stukjes donor-huid eruit te steken. Haartransplantatie is gebaseerd op het principe dat de volle huid bij overplaatsing alle eigenschappen behoudt. Een rondje huid met 20 haren erop zal dus, mits goed uitgestoken en overgezet weer 20 haren doen groeien op zijn nieuwe plaats. "Vroeger werden repen huid getransplanteerd. Je kreeg dan een mooie volle lijn haar. Het percentage mislukkingen was echter hoog, omdat bij deze zogenoemde "flap-crafting" de doorbloeding van de huid slecht is. Bij het transplanteren van rondjes huid van 4 mm blijft de doorbloeding goed," vertelt dr. Konings in sappig Vlaams. "De methode die ik hier toepas is volkomen risicoloos. Van de honderd huidgriffen die ik maak zijn er tachtig dicht begroeid moet een gemiddelde van 20 haren, 17 griffen hebben wat minder haar na de transplantatie, en 2 of 3 blijven kaal."

Met een soort appelboor, die hetzelfde geluid maakt als de boor van de tandarts, steekt Konings met de haarrichting mee, rondjes van 4 mm uit. In twee nette rijen. Snel en precies. Zuster Muller telt de rondjes en dept het bloed, dat niet meer is dan bij een tandvleesbehandeling bij een tandvleesbehandeling bij de tandarts. De rondjes worden wat omhoog gedrukt door de fysiologische zoutoplossing, maar blijven in de gaatjes zitten. Het ziet eruit als twee rijen uit bladerdeeg gestoken dekseltjes voor minimale pasteibakjes. Met een pincet worden de rondjes eruit getild. Wat onderhuids vet wordt afgeknipt, en de stukjes huid met haar en wortels gaan in een bakje met een fysiologische zoutoplossing. Horizontaal worden de brugjes tussen de rondjes doorgeknipt, zodat twee inhammen met gekartelde randen in het sponzige achterhoofd van Aad Kromhout ontstaan. Met een speciale hechttechniek blijft er van die gapende strepen niet meer over dan een nauwelijks zichtbare zigzaglijn. Het eerste deel van de operatie is over. "Hè, hè". Aad strekt zijn nek en rolt zijn schouders wat. Theo Zantman brengt hem koffie. Camien Muller maakt de tachtig rondjes schoon. "Toen ik hier kwam werken had ik moeite met haartransplantaties. Ik wilde eerst komen kijken. Toen vond ik het zielig als mensen zon moeite met hun kaalheid hadden.". „Langzaam ben ik er achter gekomen, dat er mensen zijn die door hun kaalheid angsten en fobieën hebben. Ze durven de l straat niet meer op. Kaalheid en haar. Het ligt in de taboesfeer. Wordt gebagatelliseerd." „Vrouwen met veel haargroei op de benen epilleren of ontharen regelmatig," weet dr. Konings. „Of moeite hebben met kaalheid niet meer een psychisch probleem is vraagt u? Soms zijn mensen een beetje gefixeerd op hun kaalheid. Maar dat is niet ziekelijk. Soms lopen er ook psychopaten tussen, maar die komen niet in aanmerking voor transplantatie. Alleen psychisch gezonde mensen, die moeite hebben met hun kaalheid." „Je moet het vergelijken met de tandarts," legt Camien Muller uit. „Ik besteed soms al mijn vakantiegeld aan de tandarts, omdat ik er niet aan moet denken een kunstgebit te moeten dragen. Kronen en bruggen dus. Ben ik daarom psychisch labiel?

De rondjes huid zijn schoon. Aad heeft zijn koffie op. Bovenop zijn hoofd wordt nu ook fysiologisch zout ingespoten. De tachtig aangestipte rondjes met een diameter van 4,5 mm worden losgeboord en eruit gehaald. Arts en verpleegster zetten samen de behaarde rondjes huid erin. Draaien ze met een pincet wat bij, zodat de haargroeirichting juist is. Dr. Konings draagt geen chirurgische handschoenen. Monddoekjes zijn er ook niet „Het is een illusie te denken dat je op een behaarde hoofdhuid steriel kunt werken. We schrobben de handen goed en verder , proberen we de flora op het hoofd zo veel mogelijk in tact te laten. Uit voorzorg krijgen de patiënten antibiotica na iedere transplantatie." - De huisartsen van de patiënten worden na iedere transplantatie ingelicht. Ook van te voren wordt contact met ze opgenomen. De uitnodiging om bij een transplantatie aanwezig te zijn is nog nooit aangenomen. Mislukt een transplantatie gedeeltelijk, dan krijgt de patiënt zijn geld terug. Dat is in zes jaar twee keer gebeurd. Zou het één keer geheel mislukken, dan houdt Theo Zantman het transplanteren voor gezien. Aad Kromhout krijgt een drukverband om zijn hoofd. De volgende morgen gaat het verband eraf. Een week later de hechtingen uit zijn achterhoofd. Wat het kost? ƒ3200,- per transplantatie. Het koppie haar kost me dus ' ƒ9600,-." Silvain Konings heeft ook enkele kale plekken op het Vlaamse hoofd. Zou hij geen transplantatie willen? „Als ik 100 keer in de spiegel kijk, en daarvan 95 keer ongelukkig word, wel. Maar dat is niet zo. Mijn waarden liggen anders. Niet beter, niet slechter, maar anders."

Bij de Inspectie voor Volksgezondheid zijn nog nooit klachten binnengekomen over de haar-transplantaties, zoals ze inde.,' Rotterdamse kliniek van Thea Zantman worden uitgevoerd. Haartransplantatie-klinieken hebben geen speciale vergunning nodig. Wel moeten de operaties door artsen of onder toe-- zicht van artsen plaatsvinden. De „gesteelde transplantatie", zoals hier beschreven, is ontwikkeld door de Amerikaanse arts Orentreich. Aanvankelijk waren de resultaten slecht, maar de laatste jaren zijn de technieken verbeterd. Kaalheid kan optreden onder invloed van androgenen (een mannelijk hormoon), wanneer de haarwortels hier in aanleg gevoelig voor zijn. Deze gevoeligheid komt alleen voor bij de haarwortels bovenop het hoofd. Zij- en achterkant zijn immuun voor natuurlijke haaruitval.

foto 1. Aad Kromhout krijgt plaatselijke verdoving in zijn kaalgeknipte achterhoofd, foto 2. Met een elektrische „appelboor' worden 80 stukjes huid uitgestoken, foto 3. De hoop op een nieuwe haardos boven het hoofd ligt los in het achterhoofd, foto 4. Kratertjes van 4mm blij- ven,achter, foto 5. Na de hechting blijft niet meer dan • een dunne zigzaglijn over. foto 6. Theo Zantman brengt .koffie, foto 7. De stukjes huid worden bovenop het hoofd ingeplant, foto 8. In één dag zitten de rondjes vast. Twee weken later vallen de haren uit. Na drie maanden begint de nieuwe haargroei op een gladde huid. foto 9. Aad Kromhout krijgt een drukverband voor de eerste 24 uur. De operatie heeft 3 uur geduurd. .... Fofo's: Ben Wind.

Camien Muller maakt de stukjes „huidhaar" schoon.