Rheuma-actie brengt volle pond op dank zij een vondst

A. M. BERGERS GOOCHELT TWEE MILLIOEN BIJEEN

Iets geheimzinnigs bedenken dat pákt – dat is zijn kracht

(Van een speciale verslaggever)

Achtentwintig jaar geleden redde een jonge Rotterdamse expediteur in Schiedam een jongetje van de verdrinkingsdood. Als dat niet gebeurd was, zouden er nu geen vijf millioen rheuma-couverts zijn verkocht.

Het jongetje had veel water binnengekregen en zijn redder legde hem over de knie om het er uit te pompen. Hij had wel eens gehoord, dat het zo moest volgens de EHBO. Hij had er succes mee, maar begreep dat het meer geluk dan vakkennis was en gaf zich daarom op voor een cursus in eerste hulp. Hij werd een geestdriftig EHBO-er. Hij was rooms-katholiek en wilde dit werk ook propageren onder zijn. geloofsgenoten, waarvan er maar weinigen lid waren. Hij stichtte .de Katholieke Bond voor EHBO. Voor deze bond zette hij zeven jaar geleden een soort loterij op touw.

Hoe doe je zoiets? S . Je moet iets. verzinnen, dat pakt. Op een avond, toen hij op de Moerdijkbrug reed, viel hem in: „Doe er een pleister op. Dat was het, voelde hij. Gewone loten waren niet zo goed verkoopbaar, maar pleisters, voorzien van een watermerk als ze recht op een prijs gaven, wel. , Dat was de eerste vondst. Een fabrikant van pleisters wilde ze hem leveren voor een cent per stuk, hoewel de werkelijke kosten drie a vier cent bedroegen. Er werden 1.3 millioen pleistertjes verkocht, dankzij het motto, de geheimzinnigheid en de steun van de-KRO.

Kun je helpen?

Sindsdien hebben allerlei bonden en verenigingen de heer Bergers gevraagd: „Kun je ons niet helpen voor dit of dat mooie doel? Ze . kwamen voor de kinderbescherming en voor geestelijk onvolwaardigen, voor soldaten en voor zieken, voor oorlogsinvaliden en voor alcoholisten. Meestal zei hij: „Ja, dat is nodig; Hoeveel geld wil je bij elkaar krijgen? Een ton? Dat kan wel! Hij viel niet terug op zijn vroegere succesmethode. Hij verzon telkens iets nieuws. Hij liet bouwsteentjes maken, „koel te bewaren." Iedereen was dodelijk nieuwsgierig. Waarom moesten ze zo koel worden bewaard? Het bleek alleen maar een truc te zijn, maar niemand is er kwaad om geworden, omdat het goede doel er zo kennelijk mee gebaat was.

Voorzichtig zuigen...

Hij heeft een pepermuntjesstunt! bedacht. Drie millioen pepermuntjes kreeg hij gratis. Iedereen moest aandachtig zuigen. Gaf dat een pepermuntsmaak, dan had men een niet.; Maar bij een citroensmaak werd het opletten. Heel, heel voorzichtig zuigen en dan zou er een klein kijkglaasje te voorschijn komen. Als je! het tegen het licht hield kon je er het nummer in lezen, dat recht gaf; op een prijs. Vijftig waren er; 47 kwamen er terecht. Hij verzon tabletjes, die in water, moesten worden opgelost. Werd het water rood, dan had men een niet. En al die acties deden het. Op één' Zondagochtend zag hij kans ƒ600.000 bijeen te brengen voor de bouw van de Grebbekerk. Vorig jaar kwam de schaker Lodewijk Prins bij hem. „De Argentijnen hebben op het; laatste moment het wereldschaaktoernooi afgezegd. Zou het niet geweldig zijn als Nederland dat nu even in twee maanden voor elkaar bracht?" „Nou," zei de heer Bergers, „hoeveel heb je nodig? Ruim honderdduizend gulden? Dat komt voor elkaar." Hij ontwierp een lot in de vorm van een toren. Als de deurtjes opengingen kon je een koning mat zien zitten. Het leverde ƒ118.OOO op. Het toernooi in Amsterdam ging door. Dat was een van de eerste acties: geweest voor een algemeen doel. Er zouden er meer volgen. De grootste van alle werd de rheuma-actie. Vier maanden geleden riep hij zijn medewerkers bijeen. In de tuin van zijn woning aan de Heemraadssingel [303] werd een bordje geplaatst: Bijkantoor van het Rheumafonds. De benedenverdieping werd kantoor. Hij schreef een gevoelvol verhaal over de moeder, die tot haar dood toe leed aan de kwellingen van gewrichtsreumatiek. Het was de geschiedenis van zijn eigen moeder, die vijftien jaar geleden gestorven was. Aan 300.000 adressen zond hij het toe met het verzoek, of men de verrassingscouverts wilde verkopen.

Een kleinigheid

Als we die couverts eens in verschillende kleuren lieten drukken, oranje, rood, wit en blauw, dacht hij. Het was schijnbaar een kleinigheid, maar dit stimuleerde de verkoop. De reactie van velen was: Geef er dan maar vier. . " . En verder: niet openmaken, niet bij het licht houden, koel bewaren. Het prikkelde de nieuwsgierigheid. Ruim 30.000 van de 300.000 wilden meewerken. Ze wilden meewerken zonder verdiensten, want het verhaal van de moeder had hen gegrepen. Slechts een klein deel van al die winkeliers stelde prijs op de vijf procent provisie. In cijfers uitgedrukt betekent het, dat er niet meer dan ƒ25.000 aan provisie zal worden uitbetaald in plaats van de ƒ 125.000 waarmee rekening was gehouden. Daarop vooral is hij trots. Zo hoog liep de golf van enthousiasme op, dat duizenden met de couverts op pad gingen. In Amsterdam, verkocht een dame op de terrassen duizend couverts op één dag. Er was een andere medewerkster, die er in totaal 15.000 verkocht. Ze wilde er niets aan verdienen.

Dag en nacht

In zijn woning hebben nu 45 mensen sinds April gewerkt, een dagploeg en een avondploeg, van 7 uur tot middernacht. Soms, zoals in de afgelopen week, bleven ze de gehele nacht. Dan vouwden ze 8000 circulaires en moest hij er bij het aanbreken van de dag een paar met geweld wegsturen. . Zelf was hij er ook. Hij werkte dan soms aan de boeken van zijn expeditiebedrijf, '- omdat daarin te veel achterstand dreigde te komen. Maar hij wilde toch tussen zijn mensen zitten om zo nodig snel beslissingen te nemen.. Telefoon uit Arnhem: couverts uitverkocht Dan belde hij naar Utrecht. Of ze nog dezelfde avond met een taxi 125 dozen met honderd couverts naar Arnhem wilden sturen? . Tien dagen geleden bemerkte hij, dat er vaart in kwam zoals hij zelf niet had verwacht. Er waren toen drie millioen loten verkocht.

Zijn stunt

Dinsdagavond zult u het door de radio horen: alle rheumaverrassingscouverts, 4.999.000, zijn verkocht. Bijna vijf millioen loten met een netto-opbrengst van twee millioen gulden. Zo iets is nog nooit vertoond. Het is te danken aan het enthousiasme van het gehele Nederlandse volk. Maar dat het zo spontaan meewerkte, is de verdienste van één man, de Rotterdammer A. M. Bergers, van beroep expediteur; voor zijn genoegen ontwerper van liefdadigheidsacties. De rheuma-actie is zijn stunt, zijn dertigste. Uit pure liefhebberij, uit hartstocht voor het organiseren, heeft hij namelijk al 29 „loterijen voor een goed doel" op touw gezet en daarmee zes millioen bijeengebracht zonder daar zelf een cent aan te verdienen.

De laatste

Nu nog twee millioen, dat kan. Hij het nieuwe : raambiljetten drukken: „De laatste rheumacouverts." Dat laatste sloeg op twee millioen ...:

Zijn ervaring had hem geleerd, dat het zou lukken. En nu is het bijna zo ver. In de kelder van het pand aan de Heemraadssingel [303] moesten ze een laatste partij dozen die was aangevraagd voor een Zilveren Tram Actie in Rotterdam angstvallig bewaken, anders hadden ze niet kunnen leveren. In die afgelopen maanden heeft de heer A. M. Bergers, die nu 52 is, niet veel geslapen. In die maanden heeft zijn zaak hem niet vaak gezien; zijn vrouw evenmin. Zó nooit meer, heeft hij nu gezegd. Maar aan het Anjerfonds, aan de mobilisatieslachtoffers en de reddingmaatschappij heeft hij mi al zijn medewerking toegezegd. Hij kan het niet laten. Het is een hartstocht geworden. Dank zij die hartstocht zal de rheuma-actie twee millioen opleveren. Netto.

Het Vrije Volk, 15-08-1955

____________________________________

E.H.B.0. -actie een succes

Ruim 1 1/2 miljoen pleisters uitgereikt

(Van onze Rotterdamse redactie)

Tiny Jorna uit Leeuwarden wilde het niet geloven. „Dat liegt u toch zeker", vroeg ze zelfs op de man af, toen haar gisteravond werd verteld, dat ze duizend gulden had gewonnen. Maar de heer A. M. Bergers, die de prettige mededeling telefonisch overbracht, sprak de onverbloemde waarheid. Met nog vijf anderen is zij zo gelukkig geweest een prijs van duizend gulden te bemachtigen in de gisteren gehouden pleisteractie van de Kath. Nationale Bond voor E.H.B.O. Op het landelijk bureau van deze vereniging aan de Heemraadssingel [303] in Rotterdam, waar onder de scepter van de heer Bergers al zoveel van dergelijke campagnes werden uitgebroed, meldden zich binnen een half uur na de radio-uitzending telefonisch een drietal van deze hoofdprijswinnaars, van wie er twee later nog in eigen persoon verschenen om het geld maar vast op te strijken. Penningmeester J. J. Giezeman betaalde het hun zonder dralen in briefjes van honderd uit. De pleisteractle is, voor zover uit de tot nu toe binnengekomen berichten valt af te leiden, succesvol verlopen. Er waren de E.H.B.O.-afdelingen in totaal 1.600.000 plastic pleisters toegezonden, waarvan bijna alle 3 zondagmorgen aan de kerkgangers is uitgedeeld. Zoals men weet werd het geheel aan het publiek overgelaten om een financiële tegenprestatie te leveren. De opbrengst van de collecte zal volgens een zeer voorzichtige schatting ruim twee ton bedragen. Om tien minuten voor negen maakte gisteravond een omroeper van de K.R. O. de oplossing van het pleistermysterie bekend. Vindt men tussen het gele gaas en de eigenlijke pleister een met cijfers bedrukt papieren strookje, dan betekent dit, dat men een der geldprijzen gewonnen heeft. De cijfers op het stukje papier, dat door het gaas heen gemakkelijk is te zien, stellen het telefoonnummer voor dat de betrokken prijswinnaars moeien bellen. Binnen vijf minuten na deze mededelingen snorde al een der drie telefoons onder het bereik van de heer Bergers. Ruim een half uur achter elkaar bleven de toestellen toen bellen. De luchtmachtsergeant C. Engelen, Schutterstraat 51 te Arnhem, was de eerste „zware" winnaar van duizend gulden die zich aanmeldde. Hij kwam twee uur later in eigen persoon te Rotterdam om het geld op te halen. Ook de 21-jarige Truus Mulder uit Apeldoorn heeft gisteravond met haar verloofde de treinreis naar Rotterdam ondernomen om de haar toegevallen duizend gulden in ontvangst te nemen. Telefonisch meldden zich nog veertien winnaars van honderd gulden en een viertal van vijftig gulden. In totaal waren zes prijzen van duizend gulden, dertig van honderd en twintig van vijftig gulden beschikbaar gesteld, zodat nog bijna tweederde van het aantal prijswinnaars onbekend is.

De Tijd, 26-08-1957

____________________________________

SUS-aktie bracht geluk en teleurstellingen

Enkele honderden luisteraars reisden tevergeefs naar Rotterdam

De via de KRO gevoerde SUS-aktie heeft op de eerste dag van dit jaar aan enkele tientallen mensen fortuin gebracht in de vorm van prijzen variërende tussen de honderd en duizend gulden. Enkele honderden kregen echter gisteren in Rotterdam een bittere teleurstelling te incasseren toen zij hoorden dat zij de in de nieuwjaarsnacht door de radio gegeven aanwijzingen geheel of gedeeltelijk verkeerd hadden begrepen en dat hun krant geen recht gaf op een geldprijs.

Onder de ruim drie miljoen SUS-kranten. die in de laatste week van 1957 over geheel ons land werden verspreid, waren 150 exemplaren gevoegd met speciale kentekenen, die recht gaven op een prijs. Deze kentekenen werden tien minuten na de jaarswisseling — een ongeschikter tijdstip had men nauwelijks kunnen kiezen — via de K.R.0.-microfoon bekend gemaakt. Degenen, die een krant met deze kentekenen in hun bezit hadden, moesten beslist op nieuwjaarsdag de hun toekomende prijs in Rotterdam bij het bureau van de organisator van de aktie, de heer A. M. Bergers, afhalen.

Tal van luisteraars hebben de kentekenen en de verdere aanwijzingen blijkbaar verkeerd begrepen, wat overigens niet verwonderlijk is na een oudejaarsavond en op een tijdstip dat men nog niet eens klaar is met het nieuwjaarswensen. Het gevolg is tenminste geweest dat een half uur na de uitzending reeds de eerste teleurgestelde gegadigden door de heer Bergers moesten worden weggestuurd. In de loop van de nieuwjaarsdag kwamen nog tientallen mensen van heinde en verre naar de Maasstad, die tevens met de teleurstellende mededeling dat zij verkeerd geluisterd hadden, moest worden teruggezonden.

Velen van hen hadden er een dure reis voor over gehad om het vermeende geluk te grijpen. Een Amsterdamse familie, die meende duizend gulden te hebben gewonnen,was inderhaast met een taxi naar Rotterdam gereden. Geheel ontgoocheld moesten zij terugkeren. De taxirekening bedroeg bijkans het gehele weekloon van dit gezin.

Voor het kantoor van de heer Bergers op de Heemraadssingel [303] stonden gistermorgen tal van teleurgestelden bij elkaar te mokken. Voor het gebouw stond de hele dag een politieagent op post die zijn best deed de gemoederen wat te kalmeren. De heer Bergers deelde gisteravond mede, dat ongeveer zeventig procent van de prijswinnaars zich had gemeld.

Leeuwarder courant, 2-1-1958

____________________________________

Lijnen geblokkeerd – geen ernstige gevolgen

Appèl-telefonade brengt Rotterdamse brandweer tot radeloosheid

(Van een onzer verslaggevers)

Een stortvloed van telefoontjes uit alle delen van het land heeft zondagmorgen de ; alarmcentrale van de | Rotterdamse brandweer in ernstige moeilijkheden y gebracht. Honderden mensen belden op met de j vraag of hun folder voor de actie Appèl 4 misschien een geheime prijs bevatte. De drie lijnen van de alarmcentrale waren urenlang geblokkeerd. Dat betekende dat de brandweer voor brandmeldingen geruime tijd nauwelijks bereikbaar was. Oorzaak was de vermelding 'van het fictieve telefoonnummer 99808 in de Appèl-folder.

Evenals bij vorige acties, georganiseert door de heer A. M. Bergers uit Rotterdam, is de actie Appèl j 4, ten bate van"de militaire oorlogsslachtoffers, voorafgegaan door een krant waarvan een aantal, exemplaren vooi een totaalbedrag .van'-ƒ25.000 aan 'geheim geld-, bevatte.' De .krant -is massaal verspreid. Men moest zondag morgen naar Radio-Luxemburg luisteren om te ho.ren of zijn exemplaar voor een prijs in aanmerking kwam. Nadat de geheimen waren ontsluierd, werd degenen die een'afwijkende krant in handen hadden gekregen, en dus een prijs hadden gewonnen, verzocht een nummer te bellen dat voorkwam in een advertentie. Alleen de prijswinnaars kenden dit nummer; en met nadruk werd erop gewezen dat alle andere kranten, waarvan de desbetreffende advertentie XIJZ 99808 vermeldde, niet, in aanmerking kwamen voor een prijs. Het was blijkbaar niet' duidelijk genoeg geweest. Vele honderden mensen die een krant hadden met het nummer 99808 belden tóch. Zij kwamen allen' terecht op de alarmcentrale van de brandweer, die het nummer 99 heeft. Als men hoorde dat men met de brandweer was verbonden, draaide men opnieuw — en na korte tijd was de chaos compleet.

Ook brandmeldingen

Naar men s achteraf heeft kunnen vaststellen, heeft de zaak gelukkig geen ernstige gevolgen gehad. Er kwamen des morgens verscheidene brandmeldingen tussen de nieuwsgierige Radio-Luxemburg-luisteraars door. Maar door een gelukkig toeval zijn , deze meldingen, niet zeer vertraagd. De brandweer laat er echter geen twijfel over bestaan dat het massale verzoek om informaties zware consequenties had kunnen hebben.

De heer A. M. Bergers verklaarde, dat zijn organisatie wel degelijk rekening had gehouden met de mogelijkheid dat tal van mensen zonder prijskrant tóch zouden gaan bellen. Daarom was in overleg met de telefoondienst voor deze kranten het nummer 99808 gekozen. Er bestaan namelijk geen telefoonnummers in Rotterdam die met 99 beginnen. Men rekende echter buiten het alarmnummer van de brandweer; mensen die het nummer 99808 langzaam draaiden, moesten wel bij de alarmcentrale terechtkomen. .

Joelen en schreeuwen

Voor het gebouw aan de Heemraadssingel [303], van waaruit de actie wordt geleid, verzamelden zich intussen enkele honderden mensen die zich maar matig ingenomen toonden met het feit dat hun daar geen enkele inlichting werd verstrekt. Hoewel dat ook in de krant met nadruk was vermeld, liep het, uit, op een joel- en schreeuwpartij, die de heer Bergers noodzaakte de rolluiken neer te laten.

Er ontstond een woordenwisseling, toen een man er zelfs in slaagde de woning binnen te dringen. Omdat hij niet bereid bleek weer te vertrekken, werd de politie in de arm genomen en diende de heer Bergers een klacht tegen hem in.

Zondagavond laaf hadden 25 -van de 144 prijswinnaars zich gemeld.

Het Vrije Volk, 7-12-1959

____________________________________

BERGERS BEKLAAGT ZICH OVER BOOSHEID PUBLIEK

Liefdadigheid: Industrie met hoge kosten

„Als juffrouw De Pater vrijuit gaat, krijgt zij de auto"

Reportage door Gerth van Zanten

ROTTERDAM, zaterdag. BIJZONDERHEDEN over liefdadigheidsacties, die bij toeval aan het licht kwamen, hebben in de laatste weken bij Nederlands gulle gevers misschien de indruk gewekt dat men eerder de organisatoren steunt dan het goede doel zelf. Toen deze week de nestor van liefdadigheidsacties op grote schaal, de heer ALBERTUS MATTHEUS BERGERS (53) uit Rotterdam, betrokken bleek in een geschil met een Apeldoornse over het winnen van een auto, heb ik hem gevraagd of de organisatoren soms niet te veel aan hun eigen portemonnaie denken. Wat komt er van een gulden liefdadigheid nu uiteindelijk bij de arme, zieke en behoeftige mensen terecht? En komen de prijswinnaars ook werkelijk aan hun trek?

Om steeds snel contact met zijn medewerkers !e kunnen krijgen, beschikt de heer Bergers over mobilofoon in zijn wagen.

zo duur

BERGERS is een nuchtere, reële man, die zijn antwoorden kort en scherp formuleert. Hij heeft indertijd grote landelijke populariteit gekregen met zijn SUS-acties. „Ik weet dat het publiek is geschrokken, toen het hoorde dat er van een gulden liefdadigheid geen negentig, geen tachtig en zelfs geen zeventig cent naar het goede doel gaat. Het heeft kennelijk geen begrip van de kosten, die er aan een landelijke actie vastzitten. Ik heb jarenlang de meest fantastische steun gehad van radio en televisie, dat scheelt je geweldig in de kosten, want die maken gratis reclame. Als je die steun kwijt bent of veel minder sterk hebt, moet je zélf reclame gaan maken. Het publiek moet ten slotte weten wat er aan de hand is. En dat reclame maken is duur. Trouwens, honderden dingen zijn duur, ik kom er zo nog op terug."

40 % kosten

IS het waar dat soms veertig procent van de opbrengst aan kosten verdwijnt? vroeg ik Bergers. „De minister heeft al jaren geleden bepaald dat niet meer dan veertig procent aan onkosten, salarissen, enzovoort mag verdwijnen. Ik zeg, dat is jaren geleden. Inmiddels zijn die onkosten enorm gestegen, maar niet het toegelaten percentage. Niet dat ik mij daarover beklaag. Ik hak nu zo'n twaalfen-een-half jaar met het liefdadigheidsactie-bijltje, waarvan meer dan tien jaar als zelfstandige, en ik zal u vertellen, als ik steeds veertig procent van de opbrengst voor mijzelf had gehouden, dan zat er nu een miljonair tegenover u." Bergers miljonair? Hij lachte met de zelfspot van iemand, die wel beter weet. Een kleine twee jaar geleden heeft hij zijn zelfstandigheid prijsgegeven. („Ik wilde niet langer dat de zaak stond of viel met de figuur Bergers. Ik wilde een vast salaris en een bescheiden voorziening voor mijn oude dag en vooral grotere bestaanszekerheid voor het personeel, dat hier werkt").

„hypocriet"

HIJ is toen directeur geworden van de SUFA (Stichting Uitvoeringsorgaan Financiële Akties), als zodanig verantwoording schuldig aan het bestuur, waarin zeer prominente Nederlanders. „Een stichting kan geen winst maken, zelf heb ik een vast salaris, persoonlijk heb ik dus geen enkele financieel belang bij de uitkomst van een actie. Maar vele grote acties in Nederland geeft men in handen van een prijsvraagbureau of een reclamebureau. Ik wil echt geen namen gaan noemen, maar deze heren gaan in het algemeen in zee met de afspraak: veertig procent van de opbrengst voor ons. Ja, dat klinkt misschien verbijsterend voor een leek, maar wacht even. Alle kosten moeten eraf. Ik heb jarenlang gedraaid op een gemiddelde van dertig procent kosten, dat was in de tijd toen ik massa's gratis reclame kreeg door radio en t.v. Tegenwoordig moet ik zendtijd kopen bij radio Luxemburg. Nee, geen reductie. Het kost kapitalen. Of het een minuut reclame margarine of liefdadigheid is, het zal ze een zorg zijn. Maar zo redeneert toch iedereen? Ik moet mijn advertenties in de kranten toch ook betalen?! En de drukker van de folders en de affiches en de huis-aan-huis kranten, dacht u dat die het gratis deden? En de huis-aan-huis verspreiders! Allemaal vragen zij geld, hun normale tarief, geen centje minder. Maar de organisator, de man die alle touwtjes in handen heeft, die moet het voor niks doen! Schande, roepen zij, die man verdient aan liefdadigheid! Ik vind dat maar knap hypocriet. Zij denken dat zo'n actie een kinderspelletje is. Man, ik werk wekenlang vijftien uur per dag, ook in de weekeinden, als zo'n actie naar een hoogtepunt loopt."

„beroepsjongens"

Bergers woonde tot de oprichting van de SUFA boven zijn zaak aan de Rotterdamse Heemraadssingel [303], sindsdien heeft hij een (klein) huis gekocht ergens in landelijk Brabant. Ondanks de afstand is hij toch het eerst op kantoor en het laatst weg. Is het nodig, vroeg ik, dat de liefdadigheid als een soort zakelijk project wordt aangepakt? Kan het niet gewoon met (gratis) collecterende dames, die zich toch maar vervelen, enfin, iets in die geest? Bergers zei: „Dat kan voor dingen op bescheiden schaal. Voor een nieuwe naaimachine in een tehuis voor meisjes. Voor landelijke acties heb je zoveel media nodig, die geld gaan kosten, dat kan alleen renderen als de opbrengst minstens in de tonnen loopt. Het is gewoon een vicieuze cirkel. Wie veel geld wil zien binnenstromen, móet wel een beroep doen op de beroepsjongens, om ze zo even te noemen. Dat is niet meer op te knappen door een paar goedwillende dames met wat vrije tijd." Hij liet een van zijn meisjes nog een kop koffie maken en keek mij aan. „Bij amateurs zou het een chaos worden," zei hij. „Wij hebben ons lesje geleerd, bij tientallen acties en loterijen. En nog moeten wij deksels goed uit onze doppen kijken, wil het geen rotzooi worden."

Winnares van auto krijgt wellicht haar prijs niet

De charmante Apeldoornse telefoniste Ida F. Pater 924) bij wie een gloednieuw autorijbewijs elk moment bezorgd kan worden, is diep teleurgesteld over de SUFA-actie “Gezonden voor zieken 2. De organisatoren van deze actie in Rotterdam maken nogal wat moeilijkheden over de prijs die mej. Pater gewonnen heeft – een gloednieuwe auto – waarnaar zij reikhalzend uitziet.

“In Rotterdam waar de heer Bergers mij dinsdag heeft ontboden, heeft men mij uitgemaakt voor flessentrekster” zie mejuffrouw Pater. “Binnen 24 uur moest ik beslissen of ik aanspraak wilde maken op de auto. Wilde ik dat, dan zou men de recherche erbij halen. Bovendien zou er een publicatie komen in de Apeldoornse courant. “daar hebben wij goede relaties, die u helemaal stuk maken – u kunt dan beter emigreren” Zei de heer bergers”, aldus mej. Pater.

Pakje folders

IDA PATER kocht op 28 maart jl. In de zaak van voetspecialiste, mevrouw Joh. D. In Apeldoorn, twee loten ad. F 1 voor de actie “Gezonden voor zieken 2”. “Mevrouw D. Gaf mij er gratis een pakje folders bij, waarop je o.a. een auto kon winnen”. Deze folders heeft Ida Pater in de familiekring rondgedeeld.

Begin april kwam de krant “Gezonden voor zieken” uit en daarin werd bekendgemaakt dat men met een spons het woord “Austin”, dat in de folder stond, moest bevochtigen.

Op de avond van 8 april voerde Ida’s broer deze “operatie” uit met een tiental folders en tot grote vreugde van alle gezinsleden Pater werden op een folder de zwarte letters groen.

Toen zij mevrouw Joh. D. Van haar succes vertelde, verzocht deze te zeggen dat zij slechts 6 folders van haar had gekregen.

“Ik werd gehoord door vijf mannen – het was een aller-onplezierigst gesprek, waarin men mij dreigde met de politie als ik erop stond de auto te krijgen”.

Het is volgens de heer Bergers niet normaal dat enkele Nederlanders 20 tot 25 folders hebben gekregen en anderen geen een.

„fraude"

HIJ schoof wat dichterbij. „Uw krant heeft net geschreven over dat meisje in Apeldoorn. Ik proef in dat bericht een toon van verwijt, dat wij met een soort rechercheapparaat dat meisje zijn gaan verhoren. Tien jaar ervaring hebben ons geleerd dat het nodig is. Wie meedoet aan zo'n actie, doet dat onder bepaalde voorwaarden. Wie zich niet of niet voldoende aan die voorwaarden houdt, pleegt fraude. Ten koste van een ander. Ik wil over dat geval in Apeldoorn verder niet praten. Ik heb het in handen gegeven van de recherche, en straks zal een justitiële autoriteit uitmaken of er onregelmatigheden zijn gepleegd of niet. Natuurlijk zal ik mij aan die uitspraak onderwerpen. Als juffrouw De Pater vrijuit gaat, krijgt zij de auto. Zo niet, dan krijgt nummer twee de auto. Bij gesprekjes met haar en met mevrouw Dijkstra hebben wij de dames op leugens betrapt. Zij hebben die leugens tegenover mij ook toegegeven, dat staat allemaal op de band. Toen heb ik gezegd: ik geef u 24 uur bedenktijd om te overdenken of u de claim op de prijs wilt volhouden. Als u juist hebt gehandeld, moet u vanzelfsprekend volharden in uw eis. Als u hebt gefraudeerd, kunt u zich beter vrijwillig terugtrekken, dan hoort niemand er iets van. Als het eenmaal aan de grote klok wordt gehangen, als het eenmaal in alle kranten komt, dan lijkt mij dat voor u in Apeldoorn niet prettig."

„verhoor"

MEN zou Bergers' vriendelijke, bijna vaderlijke, maar toch ook zeer strenge manier van optreden moeten kennen om te begrijpen, hoe zijn opmerkingen als dreigementen kunnen worden uitgelegd.. Hij zei: „In het algemeen is de Nederlander eerlijk en correct, dat stel ik voorop. Maar af en toe heb je geintjes. Ik heb gehad, dat een verspreider van een huis-aan-huis premiekrant een prijs van duizend gulden had gewonnen. Kijk, dat kan, want een verspreider mag drie kranten zelf houden, de rest moet verspreid of vernietigd zijn. Maar in zo'n geval ben ik toch op mijn hoede. Ik ging eens informeren in het dorp en ja hoor! niemand had zo'n krant in de bus gehad. Die man viel door de mand bij een tweede verhoor, noem dat maar rustig een verhoor, als is de toon heel vriendelijk en beleefd. Hij had alle kranten zelf gehouden en zo zijn kansen verhonderdvoudigd. Zulke dingen kan ik natuurlijk niet tolereren. Iedereen in dat dorp zegt: schoft, je hebt mijn duizend gulden gejat! Zulke dingen heb ik ook wel gehad met winnaars van een t.v.-toestel. Als het een prijs van waarde is, gaan mijn assistenten altijd even een paar routine-vraagjes stellen om te zien of de zaak oké is. Als zij maar iets van fraude vermoeden, gaan zij erop door. Maar begrijpt u goed, alleen als er werkelijk fraude bewezen of toegegeven is, gaat de prijs niet naar die winnaar."

de prijzen

WORDT die prijs dan niet uitgekeerd?" vroeg ik. „Waarachtig. Als het een loterijtje is geweest, gaat de premie naar degene, die als tweede is getrokken. In dit geval van de auto hebben wij voor alle zekerheid vijf mensen getrokken. Als ik dat niet kan doen, zoals met die verspreiding van kranten, dan geef ik zo'n t.v.-toestel aan een gebrekkig mens in het dorp. Bij ons gaan alle prijzen de deur uit." Bergers heeft meer dan vijftig acties achter de rug. Zij hebben alle winst opgeleverd! In totaal heeft hij aan liefdadigheidsgeld een zestig miljoen op tafel kunnen leggen. De miljoenen hebben hem niet verliefd gemaakt op geld. „Aan véél geld hecht ik geen waarde. Het vergroot de kans dat je ontevreden wordt, blasé, verveeld, ongelukkig. Ik ben tevreden met wat ik heb — en met wat ik heb gedaan. Ik heb een boel mensen plezier gegeven en voldoening. Ik heb de menselijke eigenschap bespeeld, dat men graag een gokje waagt. Als het mislukt, kunnen zij zeggen: „Nou ja, het was voor een goed doel."

De Telegraaf, 27-4-1963

____________________________________

Tijdgenoten

A. M. Bergers jr.

Foto en loterij

A.M. Berger senior (van de loterijen) moet er in zijn jonge Jaren net zo hebben uitgezien als A. M. Bergers Junior. Junior heeft hetzelfde scherpgesneden gezicht en hij kijkt precies zo vanonder zijn wenkbrauwen als senior. Behalve hun uiterlijk hebben vader en zoon nog meer gemeen: ze zijn fervente fotografen en ze hebben het allebei zó druk gekregen dat ze aan het fotograferen weinig of niets hunnen doen.

Toen in september van vorig Jaar senior de teugets van zjjn schepping S(tichting U(itvoering) F(inanciële) A(cties) in de handen van zijn zoon legde en naar Enschot in Brabant verhuisde, kwam de woning boven het welbekende kantoor aan de Heemraadssingel [303] in Rotterdam leeg. Junior bleef met zijn vrouw en dochtertje Alice In Hendrik Ido Ambacht wonen, want hij had het hele pand aan de Heemraadssingel voor zijn werk nodig. Dat bleek een vorm van bezuiniging te zijn, want' daardoor kon een dépendance aan de overkant worden opgegeven en bovendien kwam ruimte vrij voor een eigen drukkerij (in de kelder) en een eigen opnamestudio voor radio-uitzendingen (boven). Drukwerk is duur en het maken van radio-programma's ln opdracht vraagt eveneens grote bedragen. Eigen beheer, zegt Junior, is voordeliger.

„Vergeet u niet, dat de posterijen ons steeds zwaarder belasten, we hebben jaarlijks zo ongeveer 90.000 gulden aan portokosten gehad en een verhoging, zelfs van één cent, betekent een verzwaring van ons budget dat niet vergroot kan worden. Er is een streven naar steeds kostbaarder prijzen — men verlangt nu al hoofdprijzen van een ton! — en van overheidswege wordt vastgehouden aan het eenmaal bepaalde kostenpercentage van een loterij. Dat ziet de minister wel goed, want niemand moet de gedachte krijgen dat er veel „aan de strijkstok blijft hangen". Maar ja, met dat al zit je met dezelfde portemonnee van 1953 om je boodschappen te doen." Toen enkele weken geleden „SUS 12" was opgezet en van wal stak, kreeg dochter Alice een zus. “Gelukkig niet de twaalfde", glimlacht de Jonge vader, die zijn spruit Astrid liet dopen. De nieuwe SUS-loterij loopt goed, „geweldig" zelfs. Er wordt wel eens de opmerking gemaakt dat het weer allemaal katholiek is, wanneer de doelen die de SUS-lotery nastreeft bekend worden. „Maar", zegt Bergers junior, „ze vergeten dan dat veel van die doelen weliswaar van katholieken huize zijn, maar dat in veel gevallen iedereen terecht kan. Klopt wie dan ook bijvoorbeeld aan bij het Labre-huis in Eindhoven, dan zal hij een open deur vinden". Het geheim, waarom alles aan de Heemraadssingel [303] een succes wordt ligt volgens de Bergers (vader en zoon) in de teamgeest van de stal van 15 tot 20 man personeel. „Het zijn allemaal Idealisten, dus ze kijken niet op een uurtje of een avondje of zelfs een nacht overwerk. Dat kunnen we nooit betalen, het is overigens onbetaalbaar. Maar ieder doet van harte mee. Ik ben er helemaal door gegrepen, al moet ik zeggen dat ik echt een paar dagen bedenktijd nodig had toen mijn vader me voorstelde in dit werk over te stappen. De verantwoordelijkheid is zwaar. Je moet om je mensen denken." We zeiden het nog even over die fotografie te willen nebben, want we hebben Junior jarenlang als freelance persfotograaf meegemaakt.

,Dat was toch eigenlijk mijn genre niet. Louter voor de liefhebberij fotografeerde ik de mensen in hun doen en laten, mensen in vreugde en verdriet. Ik kreeg een opdracht te fotograferen voor het fotoboek „Zij zijn van ons geslacht", opnamen van spastische kinderen en zo. Het werd een succes en het is ook in een Engelse uitgave voor de Angelsaksische landen verschenen. Maar dit succes was meteen mijn laatste, want toen was het afgelopen. Van mijn dochtertje Alice heb ik nog een hele serie foto's die nog allemaal op het onontwikkelde rolletje zitten..... En nu zult u zeggen: welke relatie is er tussen dat fotograferen van mensentypes en loterijen? In allebei heb je te maken met de mens. Je moet ze kennen, je moet weten hoe ze zich voelen en wat ze willen."

De Tijd, 30-1-1965