Pappa Van Messel wilde graag weer naar Nederland terug

Justitie eiste zijn uitlevering en..... liet hem vrij!

Op 1 December 1947 stonden voor het Haagse Hof in hoger-beroep terecht de heren Meijers en Van der Ploeg, respectievelijk kantoorbediende en koopman, in betere dagen rechercheurs van het Bureau Nationale Veiligheid van mr. Einthoven. De heren hadden van de rechtbank te Rotterdam wegens oplichting een gevangenisstraf van twaalf weken, gekregen, een vonnis, waartegen ze hoger beroep aantekenden. Onze verslaggever die, de zitting van het Haagse Hof meemaakte, had zich tevoren verdiept in een hoogst merkwaardig boekje. Het had hem bereikt uit Frankrijk en het heette: „Connaissez-vous dans Barcelone..?' (Kent u in Barcelona..:?"). Het was van de hand van een jongedame die zich op de omslagvan haar geschrift noemt: mademóiselle Houdon. Wanneer men nu het door Audin Telyon uitgegeven boek „Connaissez-vous dans Barcélone . ?" optelt bij de rechtzaak Meijers en Van der Ploegt dan is de uitkomst: spionnage, contraspionnage, corruptie, oplichting, valsheid in geschrifte en aan het einde een zeer droog vraagteken.

De vader van mademoiselle Houdon is in de oorlog chef van de geallieerde contra-spionnagedienst in de Spaanse stad Barcelona. In die functie maakt hij kennis met de Hollander Van Messel, die in het boekje getekend wordt als een groot formaat oplichter en handlanger van de Gestapo. Deze Van Messel houdt er een donkerogige maîtresse op na, die hij In krokodil-leren schoentjes steekt en behangt met een paar miljoen aan juwelen. Hij richt banketten aan voor Duitse officieren. Hij verkoopt uit Frankrijk geroofde goederen en koopt het door de Duitsers verlangde wolfram. Hij voorziet de Gestapo-diens In New Vork van dollars en verraadt diezelfde dienst (en al z’n vrienden), wanneer het in zijn kraam te pas komt. Hij licht een bank in Monte Carlo voor tienduizenden francs op en wedt tegen het einde van de oorlog op twee paarden tegelijk: het Germaanse en het Geallieerde. Z’n vermogen wordt op het ogenblik op vele miljoenen geschat. Het is in Nederland onder beheer gesteld. Na de bevrijding van Frankrijk wordt Van Messel in dat land gearresteerd, doch z’n celdeuren openen zich na korte tijd op geheimzinnige wijze, tot grote schrik van de (nu gedemobiliseerde) chef van de Geallieerde contraspionagedienst T.R. 201 uit Barcelona. Deze schrijft aan de chef van de Franse politie en aan de Franse minister van Justitie. Het helpt niet veel, want de heer Van Messel is een slim man.

Hoofdstuk twee. We zitten nu in de nachttrein Amsterdam-Parijs, op een Novemberdag van 1946 en wel in een eerste-klas Pullmanrijtuig. De heren Meijers en Van der Ploeg, respectievelijk kantoorbediende en koopman, in betere dagen rechercheurs van het Bureau Nationale Veiligheid, bevinden zich in het aangename gezelschap van de jonge heer Barend van Messel (26 jaar oud), in de wandeling ook wel Bobby genoemd.

Het drietal is onrustig. Onder in een der valiezen zit namelijk, goed verstopt, een Nederlands paspoort. Blanco! Het is paspoort no. 787042 uit de voorraad van het Bureau Nationale Veiligheid. Volgens alle regelen der kunst, voorzien van een legeszegel van f. 5.- en van twee stempels der gemeente Rotterdam. Niet de stempels die men echter in normale gevallen voor paspoorten gebruikt. Stempels afkomstig van het Rotterdamse P.R.A.C.-bureau! Het paspoort is blanco ten gerieve van de in Frankrijk ondergedoken heer Van Messel Senior.

De heren Meijers en Van der Ploeg hadden In Parijs nog andere zaken op te knappen. De heren Meijers en Van der Ploeg werkten meer dan een jaar bij het B.N.V. Ze hadden een uitstekende leerschool en maakten er vele relaties. Zoveel relaties dat ze beweerden zelfs wel een gaatje te weten om ook het beheer over papa Van Messel’s vermogen ongedaan te maken. Mits...?. Mits Bobby van papa de toezegging kon krijgen, dat hun vele en belangrijke bemoeienissen naar waarde werden beloond.

En dat wil papa Van Messel. Zoveel is hem aan een goed Nederlands paspoort gelegen, dat hij bereid is een vijfde deel van zijn vermogen af te staan voor de redders in nood: Meijers en Van der Ploeg. Dat vermogen heeft zich in de oorlog uitgebreid tot, zeer ruw geschat, de volgende bedragen: een half miljoen Nederlandse guldens, vele miljoenen Franse francs en eveneens vele miljoenen Spaanse peseta's, honderdduizenden Zwitserse francs, Zuid-amerikaanse escudo's, een respectabel aantal dollars.

Helaas het leven is hard. Bij de aankomst aan het Parijse Gare du Nord worden Bobby, Meijers, Van der Ploeg en zelfs papa Van Messel gearresteerd. De politie, na lange tijd weer op jacht naar S.D.-agent Van Messel heeft namelijk een tip gekregen. Bovendien had ook de Nederlandse justitie uitlevering van heer Van Messel Senior gevraagd. Laten we hoofdstuk twee sluiten. Dat is nodig, omdat we u volgens de regelen der romankunst twee nieuwe personen in ons drama moeten voorstellen (Zie verder pag: 3.).

Oud-rechercheurs van B. N. V. wisten wel een gaatje

(Vervolg van de voorpagina)

Hoofdstuk drie. We hebben de nachttrein in de steek gelaten, de hele arrestatie in Parijs ook. Ineens zijn we weer veilig en wel in Holland, in het zaaltje van het Haagse Gerechtshof op 1 Dec. 1947. (Daar staan dus Meijers en Van der Ploeg, kantoorbediende en koopman, in betere tijden rechercheurs van het B.N.V, wegens oplichting terecht. Zie het begin.) Daar komen als getuigen voor, behalve Bobby van Messel, inspecteur Kalkman, eens een belangrijk man bij het B.N.V., nu een even belangrijk man bij de Rotterdamse P.R.A.C. Ten tweede: mr. De Kat, bewindvoerder van papa Van Messels bedrijven, beheerder van z’n reusachtig vermogen. Mr. De Kat is inmiddels van dit beheer ontheven.

Nu wordt het verhaal ingewikkeld. Inspecteur Kalkman was bij’t B.N.V. chef over Meijers en Van der Ploeg; wanneer dan ook op een goede dag zijn oud-employe's bij hem komen is hij niet verwonderd. Hij is zelfs niet verwonderd als ze hem ongeveer het volgende zeggen:

„Chef, de liefde voor ons vak wil nog steeds niet sterven. Wij weten, dat u bezig bent met de collaboratiezaak Smit, de compagnon van Van Messel in de bezettingstijd. Deze Smit is nog steeds gedetineerd. Wij, knap als we zijn, weten Van Messel in Parijs te vinden en al zijn we dan geen B.N.V.-rechercheurs meer, al zijn we zelfs niet in dienst van een P.O.D. of een P.R.A.C., toch branden we van verlangen deze speciale opdracht voor u te vervullen."

Waarop chef Kalkman in de volgende geest moet hebben geantwoord; ,Ik verheug me over uw initiatief, ik zal er gaarne gebruik van maken, maar hoe zal ik uw kosten vergoeden, hoe moet ik uw diensten betalen? U bent officieel niet meer in dienst. Maar.... laten we gaan naar mr. De Kat. Mr. De Kat beheert Van Messels vermogen en allang wil hij in relatie komen met deze gewiekste zakenman. Ongetwijfeld zal mr. De Kat iets voor dit doel overhebben." Inspecteur Kalkman gaat dus met koopman Van der Ploeg en met kantoorbediende Meijers naar beheerder De Kat.... Beheerder De Kat loopt in het fuikje. Hij belooft de extra-kosten van de speurhonden te zullen betalen, mits zij hem in contact brengen met Van Messel. Aardig is het te vernemen hoe de Meyplo-boys zelfs ex-chef Kalkman nog iets te slim af zijn. Want dat de lieve jongens reeds lang contact hebben met Bobby van Messel en dat Bobby, uit vreugde over het blancopaspoort-op-komst alle reiskosten betaalt, dat weet zelfs de schrandere P.R-A.C-man niet. Alles bij elkaar is dat oplichting van de beheerder mr. De Kat. Een venijnig katje... Onbeantwoorde vragen....?. Had mr. De Kat de hand in de arrestatie van de heren in Parijs? Mr. De Kat ontkent het, op een aantijging van Van der Ploeg, niet geheel en al. „Het was z’n goed recht", merkt iemand op, „ze lieten hem dokken voor een reis, die Van Messel al betaald, had."

Goed en wel, de procureur-generaal acht nog steeds de oplichting een bewezen feit, vindt de zaak ernstig en vraagt bevestiging van het vonnis van de Rotterdamse Rechtbank. Twaalf weken gevangenisstraf, die de Meyplo-boys inmiddels al in voorarrest uitzaten.

Ook deze eis is voor ons niet belangrijk, zelfs de handige Meyplo-boys niet. Het is niet hun proces, het is het proces van Van Messel. Het proces der onopgehelderde zaken. Het is waar, vóór zover het de oplichting betreft, heeft het Hof de zaak volledig behandeld, met alle finesses over de B.N.V.-pas. Maar de procureur-generaal van het Haagse Hof weet meer, veel meer.

Mr. Hollander, de procureur-fiscaal van het Rotterdamse Bijzondere Gerechtshof, óók. Het Ministerie van Justitie eveneens.

Misschien weten ze waarom Van Messel, de Gestapo-agent uit Spanje, door Frankrijk op Nederlands verzoek uitgeleverd, in vrijheid werd gesteld. Misschien weten ze hoe een blancopaspoort no. 787042 in handen van Meijers en Van der Ploeg werd gespeeld en waarom mr. De Kat ontslagen werd als beheerder van Van Messels vermogen. Voor het overige: pappa Van Messel woont weer in Rotterdam, Heemraadssingel 115. Ondanks het feit dat Frankrijk hem op verzoek van Nederland uitleverde. Er is echter een man, die heel veel aan hoge politiek deed, maar die hier niet veel van snapt. Dat is de vader van mademoiselle Houdon, de industrieel Ebstein uit Lyon, de chef van de T.R. 201 in Barcelona.

Monsieur Ebstein is razend, hij schrijft brieven naar de Franse minister van Justitie en naar de chef van de Parijse politie, hij inspireert z’n dochter tot een complete roman, hij publiceert artikelen in Franse kranten... Maar pappa Van Messel is een leep man....... .

Het Vrije Volk, 21-11-1947